چرا شافعی در انتخابات اتاق بازرگانی ثبت نام نکرد؟/آیا حیات تشکلی «پیر مرد» به پایان رسید؟

پویا دبیری مهر: غلامحسین شافعی ، پیرمرد 73 ساله اتاق بازرگانی ایران، در میان تعجب همگان به ساختمان خیابان وزرا برای ثبت نام در انتخابات اتاق بازرگانی قدم نگذاشت تا برخی شائبه ها در خصوص او قوت بگیرد و آغازی باشد بر پایان او.

در روزهایی که حسن روحانی درگیر کارزار انتخاباتی خود در سال منتهی به 92 بود،فردی در کنار او دیده می شد که سکاندار اتاق بازرگانی ایران بود و جای خالی اش بعد از خودش بد جوری درد می کرد.روحانی که به قدرت رسید،در اولین نشست خبری اش،محمد آقا نهاوندیان در کنارش دیده شد و این یعنی آنکه او حالا باید از اتاق بازرگانی ای جدا شود که برنامه های بسیاری برای آن ریخته بود.یکی از مجریان برنامه های نهاوندیان اما غلامحسین شافعی بود.فردی میانه رو و معتدل و به قول امروزی ها «وسط باز» که در هیات رئیسه اتاق ایران در آن زمان حضور داشت و همزمان ریاست اتاق بازرگانی مشهد را هم بر عهده داشت چرا که اصالتا اهل قائن بود.

شافعی متولد دهه پر شرو شور 30 هجری شمسی است،اما بر خلاف دهه تولدش،آرام و کم گو و اساسا کم حضور و کم حاشیه است.سخنان شاذ و گوش پرکن نمی گوید و بر خلاف رئیس سابقش ،خیلی هم آکادمیک در جلسات هیات نمایندگان حضور پیدا نمی کرد و در مقام رئیس اجباری اتاق ایران،جهت رفع و رجوع امور جلسات را مدیریت می کرد.

اما این دوران که همزمان بود با دوره ی انتقال برخی چهره های بخش خصوصی به دولت،زود تر از آنچه گمان می شد گذشت.در سال 94 و در بحبوحه مذاکرات سیاسی با کشورهای اروپایی در حوزه مسائل هسته ای و نیز مذاکرات تجاری،نیاز به خانه تکانی در اتاق بازرگانی هم بود.محسن جلال پور،مرد محبوب و محجوب کرمانی با لبخندی همیشگی مورد اعتماد بخش خصوصی واقع شد و با رایی که طیف جدید اتاق بازرگانی به نام «ائتلاف برای فردا» برای او ساخته و پرداخته کرده بودند،سکاندار بخش خصوصی شد.

جلال پور اما اهل سیاست بازی نبود.صادقانه فعالیت کرد و در دورانی که سکاندار اتاق ایران بود و توافق هسته ای هم شکل گرفته بود همراه با کابینه روحانی،پای ثابت سفرهای خارجی بود.در سفر معروف فرانسه نیز،سخنرانی موثری برای دولت و بخش خصوصی فرانسه کرد و زمینه های انعقاد چند قرارداد تجاری مهم از جمله قرارداد با شرکت رنو و ایرباس فراهم شد.اما عمر فعالیت های مثبت جلال پور در اتاق بازرگانی ایران به یک سال بیشتر نرسید.انگار قرار نبود جلال پور ماندگار باشد و مدل «مدیریت جلال پوری» که همراه با صداقت نسبی و شفافیت بود،جایی در اتاق بازرگانی نداشت.

با ایجاد موانع و محدودیت ها ، جلال پور استعفا داده شد گرچه بهانه ی آن مسائل شخصی بیان شد.این بار چه کسی می توانست جایگزین او شود جز غلامحسین شافعی.یک بار دیگر در نیمه شهریور 95 و در ابتدای رفع تنش ها با غرب،شافعی با رای و نظر هیات نمایندگان اتاق ایران به صندلی ریاست رسید.

اما این صندلی عاریتی و از میانه ی راه رسیده،نه می توانست کارآمد باشد نه پابرجا.این بار وقت آن بود که در میان قحط الرجل موجود در بخش خصوصی،دوباره رئیسی جدید بر صندلی ریاست اتاق بازرگانی تکیه بزند.شافعی که یک بار از میانه راه رئیس شده بود،دوباره عنوان «رئیس نیمه راه» را محقق و تثبیت کرد.

شافعی با چالش های بسیاری روبرو بود.از جمله انتقادات طیف معترض اتاق با حضور مثلث مجیدرضا حریری،حسین معروف و حمید حسینی.چهره های معترض از همان زمانی که شائبه ی تخلف یا تقلب در انتخابات اتاق بازرگانی مطرح شد فعالیت اعتراضی خود را علیه اتاق بازرگانی شکل دادند و چندی بعد نتایجی مهمی هم گرفتند از جمله این نتایج رای دادگاه عمومی علیه انتخابات مبنی بر ابطال آن بود.

در این میان اما همواره شافعی سیاست سکوت را پیش گرفته بود.گرچه شافعی در پشت صحنه فعالیت های خود را صورت می داد اما در روی صحنه به شدت محافظه کار و منفعل عمل می کرد که حتی صدای برخی از همراهان و رفقای سابق خود را هم در آورده بود.شافعی اما در سال 98 برای اولین بار با رای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی به عنوان رئیس انتخاب شد،انتخابی که شاید اگر او یک بار دیگر به گذشته باز گردد از آن خوشحال نخواهد شد.انتخابی که سبب بروز بزرگترین تخلف های مالی در اتاق ایران شد و رسانه های تیترهای درشتی از گم شدن پول های کلان در اتاق ایران خبر دادند.شافعی در همراهی کامل با دولت مستقر و خوانساری به عنوان رئیس اتاق تهران نظرات همسان و نزدیک به هم درباره مسائل روز اقتصادی می دادند تا به تریج قبای دولت بر نخورد.اما دولت روحانی برای همیشه ماندگار نبود.سال 1401 چالش جدیدی برای شافعی ایجاد شد.آیا باید نرمش قهرمانانه می کرد و با دولت رئیسی همسان می شد یا باید نگاه انتقادی را پیش می گرفت؟

شافعی اما هیچ کدام از این طرق را پیش نگرفت.او به سنت جاری این روزها و همراه با مد زمانه،وسط بازی را پیش گرفت تا شاید در صحنه قدرت بخش خصوصی توانی برای ماندن داشته باشد و انبان خود را از حمایت دولت پر کند،اما غافل از آنکه دولت هم بیکار ننشت و دست او را خواند و پروژه حذف او کلید خورد.شافعی این بار هم با خواست خودش کنار نرفت،همانطور که با خواست خودش هم بر صندلی ریاست ننشسته بود.این بار مرد قائنی زاده ی اتاق بازرگانی نامش در میان ثبت نامی های انتخابات اتاق بازرگانی دیده نشد،اما نه با استفاده از قدرت اقناعی و اختیاری،بلکه این بار شافعی کنار گذاشته شد تا دوران پر بحث و حاشیه ی مدیریت او بر اتاق بازرگانی در این زمان به پایان برسد اما این پرونده برای باز بینی و بررسی بیشتر تازه باز شده است.

آژانس خبری بازرگان نیوز